Opis
Mateusz z Krakowa, filozof, teolog, profesor uniwersytetu w Pradze i Heidelbergu, biskup wormacki, był jednym z najbardziej oświeconych ludzi swej epoki. Urodził się w Krakowie najprawdopodobniej między rokiem 1345 a 1348 jako syn notariusza krakowskiego z niemieckiej rodziny Stadtschreiberów, spokrewnionej z rodzinami patrycjuszy miejskich Isnerów, Wigandów i Kranzów. Początkowe nauki pobierał w Krakowie, następnie studiował w Pradze, gdzie zetknął się nie tylko z klasyczną scholastyką i dominującym w niej wówczas kierunkiem nominalizmu, lecz również z żywym ruchem reformatorskim kaznodziejów i teologów czeskich oraz docierającymi z Włoch prądami wczesnego humanizmu. W Pradze uzyskuje w 1365 roku tytuł bakałarza, a w dwa lata później stopień magistra artium jako uczeń wybitnego uczonego praskiego Henryka Tottinga z Oyty. Następnie wykłada przez wiele lat na Wydziale Filozofii w Pradze, pełniąc dwukrotnie funkcję dziekana wydziału. Studiuje jednocześnie teologię na tymże uniwersytecie i uzyskuje tu w 1381 roku tytuł profesora teologii. Końcowe lata studiów teologicznych i lata profesury na tym wydziale (do roku 1390) stanowią okres ży-wiołowej działalności dydaktycznej, kaznodziejskiej, dyplomatycznej i pisarskiej Mateusza w Pradze. Przyniosła mu ona sławę jednej z najwybitniejszych postaci życia umysłowego Europy tego okresu: uczonego o orientacji via moderna, podejmującego problematykę społeczną i polityczną, bliską reprezentantom tego kierunku, rady-kalnego zwolennika reformy Kościoła w duchy koncyliarnym, teologa i kaznodziei ożywionego ideami devotio moderna, pisarza zrywającego ze skostniałymi formami wyrazu typowymi dla scholastyki (komentarze do dzieł Arystotelesa i Sentencji Piotra Lombarda) na rzecz nowych form literackich.
(ze Wstępu prof. Władysława Seńki)
