Opis
Można powiedzieć, że powstała swego rodzaju moda na Tykoniusza, której sprawcą jest Giorgio Agamben i jego nawiązanie do artykułu Josepha Ratzingera, chociaż ożywienie studiów nad tym autorem nastąpiło nieco wcześniej i miało inne przyczyny, niż brzemienna w skutki decyzja papieża Benedykta XVI. Obecne zainteresowanie donatystycznym autorem dotyczy jednak, podobnie jak u włosko-amerykańskiego filozofa, przede wszystkim Księgi reguł (Liber regularum) Tykoniusza. W Polsce zainteresowanie tym autorem zawdzięczamy głównie pracom Dominiki Budzanowskiej-Weglendy, a zwłaszcza wydanej przez nią monografii poświęconej temu dziełu. Jest to powrót do sytuacji ze schyłku starożytności, kiedy to Tykoniusz był bardzo cenionym przez katolickich luminarzy autorem, skoro jego Księga reguł była cytowana przez Augustyna z Hippony i Izydora z Sewilli. Należy jednak zauważyć, że wówczas nie mniejszą popularnością cieszył się jego komentarz do Apokalipsy, który posłużył autorom późnoantycznym i średniowiecznym szukającym alternatywy dla św. Hieronima i jego recenzji komentarza Wiktoryna z Petowium. Miarą tej popularności było szerokie wykorzystanie dzieła afrykańskiego egzegety. Podkreśla się, za Ratzingerem i Agambenem, eklezjologiczny wymiar Księgi reguł, który włoski filozof komentujący niemieckiego teologa uważa za główną treść tego dzieła, będącego tylko formalnie zbiorem reguł interpretacji tekstu biblijnego. Ten sam charakter dostrzega się też, nie bez racji, w Komentarzu do Apokalipsy. Agamben uważa, że według Tykoniusza „proroctwa Apokalipsy nie odnoszą się do końca czasów, ale do kondycji Kościoła w przedziale czasu między pierwszym przyjściem, czyli w okresie historycznym, w jakim i my żyjemy”. Czy takie rozumienie Apokalipsy byłoby dosłowne czy alegoryczne? Agamben zdaje się stanowczo opowiadać za dosłowną interpretacją eschatologiczną: „w dniu ostatnim nie jest już możliwa interpretacja typologiczna czy figuralna, ponieważ wszystkie figury i wszystkie typy zostały stworzone ze względu na koniec czasów: to znaczy, że aktualne wydarzenia nie są figurą, ale wypełnieniem wszelkiej figury, a więc historyczną rzeczywistością i niczym innym”.
(fragment Waldemar Linke CP, Tykoniusz: w poszukiwaniu trzeciej drogi między dosłownością a alegoryzmem)
Spis treści
Wstęp. Tykoniusz Afer (Afrykańczyk) – Dominika Budzanowska-Weglenda 5
Księga reguł
Liber Regularum Tyconii 26
Tykoniusza Księga reguł 27
Komentarz do Apokalipsy
Tyconii Afri in Apocalypsin 192
Tykoniusza Afrykańczyka [Komentarz] do Apokalipsy 193
Aneks. Tykoniusz: w poszukiwaniu trzeciej drogi między dosłownością a alegoryzmem – Waldemar Linke CP 301
Wykaz skrótów 338
Indeks osób 341
