Opis
„Teizm klasyczny” – tak dość często określa się koncepcję natury Boga zbudowaną przez Ojców Kościoła, wzbogaconą przez mistrzów średniowiecza i żywo dyskutowaną w naszych czasach. Nie jest łatwo bliżej ją scharakteryzować, do jego twórców zalicza się wszak filozofów i teologów bardzo różniących się od siebie. Przedstawicielami „teizmu klasycznego” są równie dobrze św. Augustyn i św. Anzelm, jak św. Tomasz z Akwinu i bł. Jan Duns Szkot. Mimo wszystkich odmienności dzielących tych myślicieli można jednak wskazać na kilka wspólnych elementów ich koncepcji Absolutu. Zwolennicy „teizmu klasycznego” podkreślają niezmienność Boga, co może być szczególnie uderzające dla dzisiejszego czytelnika, przywykłego raczej do obserwowania tendencji odwrotnej. Poza tym łączą doskonałość z samo-wystarczalnością Stwórcy. W „teizmie klasycznym” Bóg nie stwarza świata po to, by udoskonalić siebie i osiągnąć wyższy stopień samoświadomości i wiedzy. „Teizm klasyczny” uważa także, że Bóg jest wieczny i choć sam nie podlega żadnym regułom upływu czasu, zdolny jest do sprawiania skutków w czasie. Lista znaków rozpoznawczych „teizmu klasycznego” byłaby niepełna, gdyby nie dodać do niej doktryny o prostocie Boga (simplicitas Dei). Zwolennicy „teizmu klasycznego”, szczególnie zaś uczniowie św. Tomasza z Akwinu, zgadzają się, że Bóg jest prosty (simplex), a zatem nie złożony z części. Co więcej, wielu zwolenników „teizmu klasycznego”, idąc za Akwinatą, sądzi, że to właśnie atrybut prostoty integruje całą naukę o Bogu. Bez przyjęcia nauki o prostocie Boga – twierdzą – nie da się pomyśleć „teizmu klasycznego” w ogóle.
(fragment Wprowadzenia do kwestii VII Mateusza Przanowskiego OP)
