Biblia pisarzy – Nowy Testament

Termin wydania: listopad 2024

Pismo Święte stanowi źródło europejskiej i światowej kultury nie tylko w sferze moralności i religii, ale również w sferze artystycznej, jako kanon nieustającej inspiracji. Jest niewyczerpanym źródłem natchnienia jeśli chodzi o motywy, ale zawiera również często wykorzystywane gatunki literackie, symbolikę, metaforykę, wzorce osobowe i postawy oraz wątki fabularne. Od stuleci powstają wybitne dzieła natchnione przez Biblię, powstają one nadal i będą powstawać jeszcze bardzo długo. Antologia ks. Marka Starowiejskiego jest bodaj pierwszą na świecie tak obszerną i tak wszechstronnie obejmującą teksty literackie z całego świata, z różnych kręgów kulturowych i z różnych okresów historycznych zainspirowane motywami biblijnymi (nowotestamentowymi).
Biblia pisarzy – Nowy Testament jest piątym tomem przygotowanym przez Ks. profesora Marka Starowieyskiego. Poprzednie zostały poświęcone Staremu Testamentowi i jego obecności w literaturze. Niniejszy tom jest całkowicie ukierunkowany na wszystkie księgi Nowego Testamentu i literackie odniesienia do nich.
Opracowanie stanowi przede wszystkim antologię tekstów literackich, które odwołują się do tematyki biblijnej, ściślej nowotestamentalnej. Ta antologia ma bardzo przemyślany układ, przede wszystkim tematycznie zgodny z kolejnością ksiąg drugiej części Pisma Świętego. Niemniej Autor nie pomija też ważnych i bardzo obecnych w kulturze i literaturze wątków, stąd m.in. jedna z pierwszych części antologii przywołuje teksty związane z czterema Ewangelistami, w tym utwory takich twórców, jak: Roman Brandstaetter, Marian Stanisław Hermaszewski czy Janina Hertz. Jeszcze inna odnosi się do apokryfów, ściślej do tekstów opisujących wydarzenia sprzed Zwiastowania (Protoewangelia Jakuba): narodzenie i dzieciństwo Maryi, Jej obecność w świątyni. Również dla tej części Autor odszukał niezwykle piękne teksty literackie, m.in. autorstwa Jakuba de Voragine czy ks. Jana Twardowskiego.
Kolejne rozdziały tomu ukazują – wedle chronologii biblijnej – literackie ujęcia takich wydarzeń, jak: Zwiastowanie Maryi, rozterki Świętego Józefa, Nawiedzenie św. Elżbiety, Narodzenie Jezusa w Betlejem, wizytę Trzech Mędrców, rzeź Niewiniątek, dalsze losy mędrców, obrzezanie i ofiarowanie Jezusa w świątyni połączone ze spotkaniem z Symeonem i Anną, życie Świętej Rodziny w Egipcie i potem w Nazarecie, także śmierć Józefa (o której sama Biblia milczy), następnie wydarzenia z życia dorosłego Jezusa, poczynając od Jego związków z działalnością Jana Chrzciciela, przez nauczanie Jezusa, także głoszenie Ewangelii w licznych przypowieściach, cuda rozmnożenia chleba i ryb, uciszenia burzy czy chodzenia po morzu, a także cuda uzdrawiania. Szczególne miejsce w misji Jezusa zajęła Jego męka (zaczynając od wjazdu do Jerozolimy i Ostatniej Wieczerzy, przez modlitwę w Ogrodzie Oliwnym, uwięzienie, osądzenie, drogę krzyżową) i śmierć na krzyżu, pogrzeb i zstąpienie do Otchłani oraz Zmartwychwstanie i spotkania Zmartwychwstałego z Jego uczniami. Tym wydarzeniom jest z oczywistych względów, powyżej wspomnianych, poświęcona znaczna część antologii.
Pozostając w układzie chronologicznym, Autor następnie przybliża ponownie literackie opracowania tematu pozabiblijnego, apokryficznego, mianowicie Wniebowzięcie Maryi, by potem pokazać znowu kolejne nawiązania literackie do już ściśle biblijnych ksiąg, tym razem już wieńczących Nowy Testament, a zarazem bynajmniej wcale nie tak często obecnych w literackich nawiązaniach: Dziejów Apostolskich, listów i Apokalipsy św. Jana.
(fragment recenzji dr hab. Dominiki Budzanowskiej-Weglendy)

Autor pisze we Wstępie:
„I na koniec chciałbym zrobić uwagę zupełnie osobistą. Jako człowiek wierzący widzę Biblię w trojakim aspekcie: jako tekst święty dla mnie i dla innych ludzi wierzących i jako źródło mojej wiary. Po drugie widzę ją jako wielkie dzieło światowej literatury, które jako takie wywarło ogromny wpływ na cała kulturę europejska i stanowi jeden z jej fundamentów. I na koniec widzę ją jako wielkie dzieło historii ludzkiej: Narodu Wybranego i obietnicy danej Abrahamowi i Mojżeszowi, które opowiada także o jego wypełnieniu w Jezusie Chrystusie i Jego mistycznym Ciele – w Kościele, o którego początkach opowiada.
Czytelnicy mogą wybrać jedno, dwa albo wszystkie z tych rozwiązań. I w ich ręce z ufnością oddaję to opus magnum mojego życia i bardzo chciałbym, by okazało się pożytecznym”.