Skip to content Skip to footer

Drabina raju

Św. Jan Klimak

48,30 

Kup e-booka

Jedna z najsłynniejszych książek ascetycznych chrześcijaństwa. Jej autor (ok. 579-ok. 649), przełożony klasztoru na Synaju, w nawiązaniu do snu Jakuba (Rdz 28,12), w 30 rozdziałach – odpowiadających liczbie lat ukrytego życia Chrystusa – przedstawia ascezę monastyczną, zwłaszcza walkę z wadami (1-23) oraz proces zdobywania cnót (24-30). Dzieło to wywarło olbrzymi wpływ na całą literaturę ascetyczną, teologiczną i filozoficzną. Do dzisiaj jest jednym z najpopularniejszych traktatów ascetycznych. Stało się też źródłem popularnej sceny ikonograficznej Drabina do raju, występującej w większości wschodnich monasterów.

Informacje dodatkowe

Data wydania

2025 (dodruk)

Ilość stron

438

Okładka

Okładka miękka

Tłumaczenie

Waldemar Polanowski

ISBN

978-83-61199-13-7

Opis

Jan bynajmniej nie miał zamiaru tworzyć jakiejś syntezy nauki ascetycznej poprzednich wieków, a jednak ją stworzył. Cechą bowiem ówczesnego monastycyzmu było przekazywanie innym swoich doświadczeń: tak starcy pustyni zawierali swoje doświadczenia w apoftegmatach, których mądrość zbierali i przekazywali dalej twórcy traktatów teologicznych, relacjonowali je autorzy opowieści o mnichach i dzieł hagiograficznych. Tak rodziła się wielka „ojczyzna duchowa”, w której wyrosło dzieło Jana stanowiące sumę doświadczeń mnichów egipskich, syryjskich, palestyńskich i synajskich. On sam przeżył, zarówno w czasie pobytu w pustelni, jak i w samym klasztorze, i ubogacił je swoimi przeżyciami, przemyśleniami i przemodleniami. I tak stworzył dzieło, by pokazać drogę prowadzącą do Przedwiecznego po stopniach cnót – jakby drabiny, pilnie bacząc również, by ostrzegać mnichów przed niebezpieczeństwami grzechów czyhających na każdym jej szczeblu. Tak powstała ta specyficzna synteza ascezy starożytnej, tym jednak charakteryzująca się, że Jan mocno podkreśla, że nie godzi się nauczycielowi czerpać z pism innych. I był konsekwentny, nie czerpał bezpośrednio z ich pism, choć nietrudno w Drabinie odkryć wpływ jego wielkich poprzedników nauki ascetycznej.
(fragment Przedmowy ks. M. Starowieyskiego)

O autorze

Św. Jan Klimak (przed 579 – ok. 650), grecki pisarz ascetyczny, zwany także Janem Scholastykiem, co sugeruje, że posiadał znakomite wykształcenie i szeroką wiedzę. W szesnastym roku życia został mnichem w klasztorze na górze Synaj. Gdy miał około dwudziestu lat, wybrał życie pustelnicze i zamieszkał w grocie u podnóża góry. Powrócił do życia cenobickiego po czterdziestu latach przebywania na pustyni, kiedy został mianowany igumenem wielkiego klasztoru na górze Synaj.
W tym czasie napisał dzieło swojego życia Drabinę raju, które stało się przewodnikiem duchowym dla wielu pokoleń mnichów oraz jednym z najważniejszych dzieł religijnych późnego antyku i chrześcijańskiego Wschodu. Abba Jan napisał także Do pasterza, list zawierający pouczenia dla przełożonego klasztoru. Jana Klimaka uważa się za ojca hezychazmu, jaki rozwijał się wśród mnichów synajskich, a następnie w klasztorach na Górze Atos. Kilka lat przed śmiercią, przekazał kierowanie wspólnotą rodzonemu bratu i powrócił do życia pustelniczego.

Spis treści

Wykaz skrótów 5
Przedmowa – ks. Marek Starowieyski
Wstęp – ks. Arkadiusz Jasiewicz 19
Bibliografia 87

ŚWIĘTEGO OJCA NASZEGO JANA
DRABINA

PROLOG księgi, która nosi tytuł Tablice duchowe 99

ROZDZIAŁ 1. O wyrzeczeniu się życia w świecie 101
ROZDZIAŁ 2. O oderwaniu się, czyli o wolności od smutków 109
ROZDZIAŁ 3. O wygnaniu 112
O widzeniach sennych towarzyszących początkującym 115
ROZDZIAŁ 4. O błogosławionym i zawsze wychwalanym posłuszeństwie 117
ROZDZIAŁ 5. O głębokiej i jawnej skrusze, gdzie mówi się o życiu świętych skazańców i o więzieniu 150
ROZDZIAŁ 6. Pamięć o śmierci 162
ROZDZIAŁ 7. O płaczu niosącym radość 166
ROZDZIAŁ 8. O niegniewliwości i łagodności 176
ROZDZIAŁ 9. O pamiętaniu o krzywdzie 181
ROZDZIAŁ 10. O oszczerstwie 183
ROZDZIAŁ 11. O wielomówności i milczeniu 186
ROZDZIAŁ 12. O kłamstwie 188
ROZDZIAŁ 13. O akedii 190
ROZDZIAŁ 14. O brzuchu, władcy kochanym przez wszystkich, a przecież niegodziwym 193
WSTĘP do rozdziału 15. O cielesnych żyjących na podobieństwo istot bezcielesnych 199
ROZDZIAŁ 15. O niezniszczalnej u zniszczalnych czystości i powściągliwości zdobywanej w trudach i potach 200

ROZDZIAŁ 16. O chciwości 216
ROZDZIAŁ 17. O ubóstwie (czyli o biegu do nieba) 218
ROZDZIAŁ 18. O niewrażliwości, czyli martwicy duszy i śmierci umysłu przed śmiercią ciała 220
ROZDZIAŁ 19. O śnie, modlitwie i śpiewaniu psalmów we wspólnocie 222
ROZDZIAŁ 20. O czuwaniu cielesnym, jak przez nie powstaje duchowe i jak powinno się je prowadzić 224
ROZDZIAŁ 21. O niemęskiej tchórzliwości 227
ROZDZIAŁ 22. O różnorakiej próżności 229
ROZDZIAŁ 23. O nie uznającej zwierzchności pysze i ponadto o nieczystych myślach bluźnierstwa 235
O ohydnych myślach bluźnierstwa 239
ROZDZIAŁ 24. O łagodności, prostocie, niewinności oraz o przewrotności przemądrzałych, niespowodowanej przez naturę 242
ROZDZIAŁ 25. O zagładzie namiętności, czyli o najwyższej pokorze, występującej w niewidzialnym zmyśle; kto ma siłę się wspinać, niech okaże odwagę, gdyż zbawił się, naśladując Chrystusa Nauczyciela 246
ROZDZIAŁ 26/A. O rozróżnianiu myśli, namiętności i cnót 257
ROZDZIAŁ 26/B. O wyraźnym rozróżnianiu 275
Streszczenie poprzednich stopni 288
ROZDZIAŁ 27/A. O świętej hezychii ciała i duszy 294
ROZDZIAŁ 27/B. O różnych aspektach i rodzajach hezychii 299
ROZDZIAŁ 28. O świętej i błogosławionej modlitwie, matce cnót, oraz o duchowym i cielesnym uczestnictwie w modlitwie 310
ROZDZIAŁ 29. O niebie na ziemi, czyli o naśladującej Boga beznamiętności, o doskonałości oraz o zmartwychwstaniu duszy przed powszechnym zmartwychwstaniem 319
ROZDZIAŁ 30. O związku trójcy cnót (O wierze, nadziei i miłości)324
Krótkie podsumowanie i zachęta 329

DO PASTERZA. Posłowie 331

Apendyks 1. Drabina cnót 355
Apendyks 2. Leksykon terminów ascetycznych św. Jana Klimaka 359